آشنایی با قطعات یدکی خودرو یا لوازم یدکی خودرو فقط مناسب تعمیرکاران یا فروشندگان لوازم یدکی نیست. داشتن اطلاعاتی حتی اندک در مورد قطعات و لوازم یدکی خودرو حتی برای یک صاحب خودرو هم میتواند در شرایطی کمک کننده و یا حتی ضروری باشد.
هر قطعه در یک خودرو دارای یک شماره فنی یا پارت نامبر ( PA – Part Number ) منحصر به فرد میباشد که سفارش آن قطعه را بسیار آسان می کند. امروزه کافیست شماره فنی قطعه مورد نظر خود را بدانید تا به راحتی بتوانید آن را از فروشنده قطعات یدکی خودرو تهیه کنید.
اما به هرحال هر قطعه دارای یک نام و مشخصات خاص خود نیز هست که علاقه مندان و فعالان در حوزه فروش لوازم یدکی و تعمیرات خودرو باید با آنها آشنایی داشته باشند. در این مقاله به اختصار به معرفی قطعات یدکی خودرو می پردازیم:
وقتی که خودروتان دچار مشکل شده و به مکانیک مراجعه می کنید احتمالا مکانیک پس از بررسی و عیب یابی خودرو، به شما خواهد گفت قطعاتی از خودرویتان باید تعویض شوند. ممکن است نام‌هایی چون آلترناتور، پلوس، میل سوپاپ و یا کالیپر به گوش شما بخورد. در اینجا سنتر یدک قصد دارد تا برخی از مهمترین قطعات اتومبیل را که در مکانیکی با آنها سر و کار خواهید داشت را به همراه تصویرشان به شما معرفی کند. خواندن این مطالب را به علاقه مندان خودرو و اتومکانیک توصیه می‌کنیم پس همراه ما باشید.
مروری بر قطعات یدکی خودرو:
یونیت کنترل سیستم ABS:
از قطعات یدکی مهم ولی کم گردش خودرو یونیت کنترل سیستم ABS یا ترمز ضد قفل است. سیستم ABS مخفف سیستم ضد بلوکه‌ی ترمز و گاهی سیستم ضد قفل ترمز نیز نامیده می‌شود.
وظیفه‌ی این سیستم جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمز گیری است تا بدین ترتیب پایداری بیشتری به اتومبیل داده و امنیت و ثبات خودرو را در هنگام ترمزگیری تامین کند.
یونیت کنترل ABS در حقیقت مغز این سیستم است.
این سیستم با اطلاعاتی که دریافت می‌کند فرمان وارد عمل شدن ABS را صادر می کند.
اطلاعاتی که این سیستم بر اساس آنها تصمیم به فعالسازی ABS می‌گیرد یکی دانستن سرعت چرخ‌ها و دیگری دانستن فشار ترمز است.
این سیستم از طریق سرعت گردش چرخ میتواند تشخیص دهد که چرخ قفل شده است یا خیر، و سپس در صورتی که قفل شدن چرخ را تشخیص دهد اقدام به باز و بسته کردن متناوب سوپاپ برگشتی می‌کند.
در صورتی که یونیت ABS دچار مشکلی شود یک چراغ نارنجی یا زرد رنگ ABS در نشان دهنده های خودرو روشن خواهد شد.
البته یونیت کنترل معمولا آخرین چیزی است که خراب می‌شود و در بیشتر اوقات، این سنسور سرعت چرخ و یا سنسور فشار ترمز است که نیاز به تعوض پیدا می کند.
به هر حال اگر یونیت ABS خودرو دچار مشکل شود باید توجه داشته باشید که این یونیت از قطعات یدکی خودرو است که گرانقیمت بوده و هزینه‌ی زیادی را بابت تعویض آن متحمل خواهید شد.
کمپرسور کولر:
متداول‌ترین مشکلی که در سیستم کولر خودرو پیش می‌آید بروز نشتی در مدار کولر است.
اگر پس از چک کردن نشتی و حصول اطمینان از عدم وجود نشتی در مدار همچنان کولر خودرو وظیفه‌ی خود را به درستی انجام ندهد آنگاه بهتر است به سراغ کمپرسور کولر بروید.
بیشتر انواع کمپرسورها دارای یک کلاچ هستند که در هنگام نیاز کمپسور را درگیر کرده و در مواقع عدم نیاز کمپرسور را غیر فعال می‌کند.
اگر عمر کلاچ کمپرسور به اتمام رسیده باشد آنگاه میتواند سبب از کار افتادن کمپرسور شود.
همجنین بروز ایراد در قطعات داخلی کمپرسور نیز میتواند باعث شود که کمپرسور فشار کافی را تولید نکند و افت فشار نیز میتواند سبب کارنکردن سیستم کولر شود.
به هر حال اگر هر کدام از این مشکلات برای کمپرسور خودرویتان پیش بیاید نیاز خواهید داشت تا آن را به یک تعمیرکار ماهر بسپارید.
کمپرسور کولر در صورت خرابی از قطعات یدکی غیرقابل تعمیر است.
آلترناتور – دینام:
در ادامه معرفی قطعات یدکی خودرو به معرفی آلترناتور می پردازیم.
آلترناتور وظیفه تامین انرژی الکتریکی برای شارژ کردن باتری خودرو را بر عهده دارد.
آلترناتور نیروی مورد نیاز خود را از طریق یک تسمه دریافت می‌کند که این تسمه نیروی خود را مستقیما از میل لنگ می‌گیرد.
از کار افتادن آلترناتور و خرابی آن سبب شارژ نشدن باتری و متعاقب آن خالی شدن شارژ باتری شود.
در صورت خالی شدن شارژ باتری یک چراغ هشدار قرمز رنگ به شکل باتری در پشت آمپر خودرو روشن خواهد شد.
خرابی آلترناتور در بیشتر مواقع قابل پیش بینی نیست و بصورت ناگهانی اتفاق می‌افتد.
خرابی دیگری که در آلترناتور میتواند اتفاق بیافتد، خراب شدن برینگ‌ها است.
اگر برینگ‌ها خراب شوند آلترناتور در هنگام کارکرد صدای بلند و آزار دهنده‌ای تولید خواهد کرد.
پلوس:
پلوس که نام اصلی آن Axle Shaft است وظیفه‌ی انتقال نیرو از دیفرانسیل به چرخ را دارد.
بیشترین مورد خرابی که در پلوس پیش می‌آید، پاره شدن گردگیرهای آن است.
گردگیر پلوس قطعه‌ای است به شکل قیف که در انتهای پلوس قرار داشته از تماس عوامل آلاینده مانند گردو خاک و غیره با سر پلوس‌ها جلوگیری می‌کند.
اگر گردگیر پلوس پاره شود آلودگی‌ها می‌توانند وارد سر پلوس شده و آنها را خراب کنند.
پیشنهاد می شود همیشه در هنگام سرویس خودرو گردگیرها را نیز چک شوند تا اگر پارگی داشته باشند تعویض شوند.
همچنین شنیده شدن صدای تق تق از چرخ‌ها در هنگام دور زدن نیز نشانه‌ی خراب شدن سرپلوس ها است.
راه اینکه متوجه شوید سر پلوس کدام سمت خراب شده است این است که فرمان را تا آخر به یک سمت چرخانده و دور بزنید.
در هر سمتی که صدای تق تق به گوش رسید یعنی سر پلوس آن سمت خراب است و اگر در هر دو سمت، این صدا شنیده شد یعنی هر دو سر پلوس خراب هستند.
سیبک فرمان:
سیبک فرمان نوعی از اتصالات است که حرکات سیستم فرمان را به چرخ‌های جلو انتقال می‌دهد.
اگر سیبک فرمان دچار مشکل شود، در هنگام افتادن خودرو در دست اندازها صدای بسیار بدی به گوش خواهد رسید و این زمانی است که باید برای تعویض آنها به مکانیک مراجعه کنید.
در خصوص قطعات خودرو ضرب المثل هر قدر پول بدهید همانقدر آش می‌خورید کاملا صادق است و رانندگان نکته سنج باید این نکته را مد نظر داشته باشند که قطعات یدکی خودرو ارزان قیمت زودتر نیز به تعویض نیاز پیدا خواهد کرد.
همچنین پیشنهاد می‌شود که سعی کنید از قطعات یدکی خودرو پیشنهادی و مورد تایید سازنده استفاده کنید.
موتور فن:
از دیگر قطعات یدکی خودرو که قصد معرفی آن را در این مقاله داریم موتور فن است.
موتور فن هوای مورد نیاز سیستم تهویه را تامین می‌کند و وظیفه‌ی آن دمیدن هوا به داخل اتاق اتومبیل است.
فن خراب ممکن است سروصدای زیادی تولید کند و حتی ممکن است کلا از کار بیافتد.
فن‌ها از یک الکتروموتور(موتور الکتریکی) و یک پره تشکیل شده اند.
کالیپر ترمز:
کالیپر ترمز مهمترین قطعه‌ی سیستم ترمز خودرو است.
کالیپر در هنگام ترمزگیری لنت‌های ترمز را به روی دیسک فشار داده و بدین ترتیب سبب کاهش سرعت و متوقف شدن خودرو می‌شود.
بروز اشکال در کالیپر ترمز میتواند باعث سایش لنت‌ها شود.
در بدترین حالت نیز ممکن است که روغن ترمز از کالیپر نشت کند، وجود نشتی در سیستم ترمز بسیار خطرناک است و می تواند سیستم ترمز خودرو را کاملا از کار بیاندازد.
با اینکه کالیپر یک قطعه‌ی قابل تعمیر بوده و قطعات داخلی آن را می تواند تعویض کرد اما پیشنهاد می‌شود که در هنگام بروز خرابی اقدام به خرید یک کالیپر نو کنید.
سوئیچ چراغ ترمز:
همانطور که از نامش پیداست، سوئیچ چراغ ترمز در مواقعی که راننده پدال ترمز را می‌فشارد اقدام به روشن کردن چراغ‌های ترمز می‌کند.
این قطعه در اکثر خودروها در انتهای اهرم پدال ترمز قرار دارد اما در بعضی خودروها مانند سیتروئن زانتیا، این قطعه درست روی پدال و زیر پای راننده نصب شده است.
اگر چراغ‌های ترمز خودرو از کار افتاده باشند و لامپ‌ها نیز سالم باشند به احتمال زیاد این سوئیچ را باید تعویض کنید.
دیسک ترمز:
دیسک ترمز دیگر قطعه‌ی حیاتی و مهم سیستم ترمز خودرو است.
دیسک ترمز همراه با چرخ‌های خودرو در حال گردش است و در هنگام ترمزگیری، از طریق اصطکاک بین لنت و دیسک، خودرو متوقف می شود.
در هنگام ترمز گیری، دیسک ضمن اینکه تحت فشار اصطکاکی بسیار زیادی قرار دارد افزایش دمای زیادی را نیز تجربه می‌کند.
این شرایط سخت می تواند باعث تاب برداشتن دیسک شود که نشانه‌ی آن لرزش خودرو در هنگام ترمزگیری است.
همچنین اگر از لنت نامرغوب استفاده کرده و یا لنت‌های خودرو را به موقع تعویض نکنید، این کار می تواند باعث خط افتادن روی دیسک ترمز شود.
خط افتادن روی دیسک نیز می تواند قدرت ترمزگیری خودرو را کاهش دهد.
در تمام این موارد باید نسبت به تعویض دیسک اقدام کرد.
تعمیر کردن یا تراش دادن دیسک به هیچ عنوان اصولی نیست.
همچنین باید دقت کرد که دیسک‌ها باید بصورت جفت تعویض شوند یعنی دیسک‌های جلو با هم و دیسک‌های عقب هم با هم تعویض شوند.
میل سوپاپ:
میل سوپاپ با نام میل بادامک نیز شناخته می‌شود.
کار میل سوپاپ باز و بسته کردن سوپاپ‌های ورودی و خروجی است.
پیشرانه‌ی یک خودرو می تواند یک، دو، یا حتی چهار میل سوپاپ داشته باشد.
میل سوپاپ‌ها قطعاتی هستند که عمر بالایی دارند و معمولا خراب نمی‌شوند اما افت فشار روغن و یا کمبود روغن در پیشرانه‌ی خودرو می تواند باعث آسیب به میل سوپاپ شود.
اگر مکانیک به شما گفت که نیاز به تعویض میل سوپاپ وجود دارد مطمئن باشید که خودروی شما با مشکلی جدی مواجه شده است.
حسگر موقعیت میل سوپاپ:
در بیشتر اوقات مشکلی که برای میل سوپاپ خودرو پیش می‌آید، خراب شدن حسگر موقعیت آن است.
کار این حسگر این است که به واحد الکترونیکی کنترل موتور ECU اعلام کند که میل سوپاپ در چه درجه ای از ۳۶۰ درجه گردش خود قرار دارد.
از طریق این اطلاعات ECU متوجه خواهد شد که چه زمانی برای پاشش سوخت به مانیفولد هوا مناسب است.
در صورت خرابی این حسگر چراغ چک موتور روشن خواهد شد و همچنین خودرو ممکن است دیرتر از حالت عادی روشن شود.
همچنین در هنگام خرابی حسگر موقعیت میل سوپاپ، مصرف سوخت خودرو نیز به دلیل پاشش بیش از نیاز سوخت افزایش پیدا می کند.
کلاچ:
از دیگر قطعات یدکی خودرو که در این مقاله به معرفی آن می پردازیم کلاچ است.
کلاچ در خودروهای دارای جعبه دنده‌ی دستی وجود دارد و وظیفه‌ی آن انتقال گشتاور از پیشرانه به گیربکس است.
همچنین با فشردن پدال کلاچ ارتباط پیشرانه و گیربکس قطع شده تا بدین ترتیب بتوان بدون آسیب دیدین قطعات داخلی جعبه دنده، نسبت به تعویض دنده‌ها اقدام کرد.
کلاچ نقش مهمی در خودروهای دنده دستی دارد اما این نقش را بدون هزینه ایفا نمی‌کند.
از آنجایی که کلاچ گشتاور تولیدی پیشرانه را از طریق اصطکاک منتقل می‌کند، بنابراین با گذشت زمان، ضخامت صفحه کلاچ کاهش یافته و لنت‌های روی آن تمام می‌شوند.
این زمانی است که باید با مراجعه به مکانیک، صفحه کلاچ نو را جایگزین قبلی کنید.
اگر در تعویض صفحه کلاچ تمام شده تعلل کنید ممکن است خودروی شما دیگر قادر به حرکت نباشد
خرید صفحه کلاچ مرغوب نیز باعث می‌شود تا دفعه‌ی بعد دیرتر به مکانیک مراجعه کنید.
طبق:
طبق قطعه‌ای است که در هر خودرو دارای شکل متفاوتی است و وظیفه‌ی اتصال دادن چرخ را به خودرو بر عهده دارد.
طبق از قطعات یدکی خورو است که از متعلقات جلوبندی محسوب می‌شود.
همانطور که در تصویر مشاهده می کنید در طبق چند عدد بوش وجود دارد.
این بوش‌ها ممکن است خراب شوند و خرابی آنها باعث گیجی فرمان، سر و صدا و لاستیک سایی می‌شود.
خراب شدن بوش بهترین حالت موجود است، چراکه تنها با جایگزین کردن بوش‌های معیوب با بوش نو مشکل خودرو برطرف خواهد شد اما برخی اوقات لازم است تا کل طبق تعویض شود.
میل لنگ:
میل لنگ یکی از مهمترین اجزای پیشرانه‌های احتراق داخلی است و وظیفه‌ی اصلی آن تبدیل حرکت خطی پیستون‌ها به حرکت دورانی است.
درست همانند میل سوپاپ، میل لنگ نیز یک قطعه‌ی مصرفی نیست و به ندرت پیش می‌آید که خراب شود.
اگر روغن کافی به برینگ‌های میل لنگ نرسد می تواند سبب آسیب به برینگ‌ها و خود میل لنگ شود.
بسته به نوع خودرو میل لنگ میتواند ارزان بوده یا بسیار گرانقیمت باشد.
اما به هر حال این را باید مد نظر داشت که برای تعویض میل لنگ لازم است تا پیشرانه کاملا باز شود.
یکی از بد شانسی های دیگری که در خصوص میل لنگ می تواند اتفاق بیافتد بریدن میل لنگ است.
همانطور که گفته شد میل لنگ از قطعات یدکی خودرو است که معمولا نیاز به تعویض آن نیست زیرا بریدن میل لنگ خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد.
کاسه نمد سر میل لنگ:
میل لنگ خودرو دارای دو کاسه نمد است. (اورینگ یا پکینگ هم نامیده می‌شود.)
یکی از آنها انتهای میل لنگ و در سمت جعبه دنده و دیگری در سر میل لنگ و درست در پشت پولی سر میل لنگ قرار دارد.
وظیفه‌ی این کاسه نمدها آب بندی میل لنگ از لحاظ روغن است.
اگر از این کاسه نمدها روغن به بیرون نشت کند آنگاه باید نسبت به تعویض آنها اقدام کنید.
کاسه نمد سر میل لنگ از قطعات یدکی نه چندان گران خودرو است.
قفل مرکزی:
از قطعات یدکی خودرو که به ندرت دچار خرابی شده و احتمالا نام آن را شنیده اید قفل مرکزی است.
خرابی قفل مرکزی خودرو خیلی نگران کننده نیست چون در صورت از کار افتادن موتور آن همچنان می توانید بصورت دستی و با استفاده از کلید درها را قفل یا باز کنید.
موتور قفل مرکزی اگر از کار بیافتد ممکن است ایراد از اتصالات و سیم کشی آن باشد و نه خود موتور.
به هر صورت اگر موتور قفل مرکزی نیز خراب باشد خیلی جای نگرانی نداشته و به راحتی می توان آن را تعویض کرد.
میل گاردان:
میل گاردان در خودروهای محرک جلو وجود ندارد و تنها در خودروهای محرک عقب و چهارچرخ محرک دیده می‌شود.
وظیفه‌ی میل گاردان انتقال نیرو و گشتاور از جعبه دنده به دیفرانسیل است.
ایراداتی که ممکن است برای میل گاردان پیش بیایند یکی خرابی نگه دارنده‌ی مرکزی و دیگری خرابی اتصالات (یا همان چهارشاخ گاردان) است.
نگه دارنده‌ی مرکزی میل گاردان به سادگی تعویض می‌شود اما خرابی اتصالات گاردان یک ایراد بسیار جدی است.
خرابی تصالات گاردان با تولید صدا از زیر خودرو شروع شده و در بدترین حالت می تواند با کنده شدن اتصالات یک فاجعه به بار بیاورد.
واحد کنترل موتور – ECU:
واحد کنترل موتور نام‌های دیگری چون ECU و DME نیز دارد.
خود ECU به ندرت خراب می‌شود و معمولا تنها خطاهای نرم افزاری در آن پدیدار می‌شوند که با یک دستگاه دیاگ قابل رفع هستند.
در صورت خراب شدن ECU این بخش از قطعات یدکی خودرو است که قیمت آن کاملا وابسته به برند خودروی شما است و میتواند ارزان و یا بسیار گران باشد.
واشر مانیفولد اگزوز:
این واشر در محل اتصال مانیفولد اگزوز به سرسیلندر خودرو متصل است و محل اتصال این دو را آب بندی می‌کند.
واشر مانیفولد اگزوز در طول عمر کاری خود تحت فشار و دمای زیادی قرار دارد به همین خاطر ممکن است پس از چندسال خراب شده و سبب بروز نشتی در مانیفولد اگزوز شود.
تشخیص خرابی این واشر و نیاز به خرید قطعه یدکی جدید نیز بسیار ساده است چراکه خودرو صدای بلند و ناهنجاری را تولید خواهد کرد.
فلایول:
فلایویل را چرخ طیار نیز می‌نامند که نامی بسیار نامتداول بوده و توسط مکانیک‌ها استفاده نمی‌شود.
فلایویل چندین وظیفه دارد، یکی جذب کردن نواسانات میل لنگ ، ایجاد اینرسی لازم برای حرکت میل لنگ و دیگری انتقال نیرو از پیشرانه به مجموعه‌ی کلاچ است.
در خودروهای دنده دستی صفحه کلاچ مستقیما با فلایویل در تماس است.
استفاده‌ی نادرست و عادات رانندگی ناصحیح با یک خودروی دنده دستی می تواند سبب آسیب دیدن فلایویل و یا ساییده شدن سطح آن شود.
برخی اوقات می توان با پرداخت دوباره‌ی سطح فلایویل مشکل آن را برطرف کرد اما اگر مشکل حاد باشد باید کل آن را تعویض کرد.
پمپ بنزین:
از دیگر قطعات یدکی خودرو که جزو قطعات پر گردش محسوب می شود پمپ بنزین است.
پمپ بنزین معمولا در باک خودرو قرار دارد و بنزین را از باک به پیشرانه می‌رساند.
محل جای گیری آن در اکثر خودروها در زیر صندلی‌های ردیف عقب است.
فهمیدن خرابی پمپ بنزین ساده است.
پمپ خراب سبب افت فشار بنزین می‌شود و کارکرد پیشرانه را با مشکل مواجه می‌کند.
اگر خودروی شما استارت خورده ولی روشن نشود، پمپ بنزین یکی از گزینه‌هایی است که باید سالم بودن آن را چک کرد.
